Muvhuso wa Afrika Tshipembe, wo renga hekhithara dza miḽioni nna dza mavu a vhulimi nga mutengo u linganaho Rannda dza Biḽioni dza Futhanu-Malo, muhumbulo muhulwane u wa u vhuedzedza mavu murahu kha vhane vhao vha vhukuma, zwihulusa vharema. Bulasi ya Barota, ndi inwe ya dzi-bulasi dze dza humiselwa murahu kha vhane vhadzo vha vhukuma. Afha ndi hune vhashumi vha ri ndi kale vha saathu u wana malamba avho a nwedzi nga nwedzi o fhelela. Nga ri lavhelese.

Phuresidennde wa lihoro la ANC Vho-Cyril Ramaphosa vha ri vhoramabindu ndi vha ndeme kha ikonomi ya shango, fhedzi muvhuso a u nga tanganedzi ndaela dza mavhusele u bva kha vho-ramabindu. Vha ri muvhuso u do thetshelesa fhedzi vhathu vhe vha vha vouthela. Zwi tshi kha di vha zwo ralo, Murangaphanda wa lihoro la DA Vho-John Steenhuisen vho khwathisedza uri lihoro lavho lo tanganedza lunwalo u bva kha vhoramabindu vhane vha khou vhilahedzwa nga zwine vha ri ndi ndingedzo dza u thudzela thungo lihoro la DA kha muvhuso wa GNU. Dokotela Vho-Levy Ndou vhane vha vha mudivhi wa zwa polotiki na Vho-Tshilidzi Mavhungu vhane vha vha Mudivhi kha zwa u eletshedza nga ha zwa Masheleni vho ri thusa u sedza fhungo ili.

Lwa u tou thoma kha divhazwakale ya la Afrika Tshipembe, mvelelo dza matiriki dza mahola dzo pada phesente dza fumalo-thanu. Vundu la Limpopo na Mpumalanga ndi manwe a mavundu e a khwinisa mvelelo dzao musi hu tshi vhambedzwa na zwa mbamahola nga 2023.

Sa zwo tahahiswaho phalamenndeni, huna vhaṅwe vha vhaholi vha magavhelo a muvhuso a ndondolo a SASSA, vha no khou wanala vho fola miduba fhethu ha u gembuḽa hone u fana na (magaraṱani, madaizini, mitshainini, casinoni na hunwe) nga ḓuvha ḽa miholo ya magavhelo ayo. Naa zwa u gembuḽa zwi vhangwa na u ṱuṱuwedzwa ngani? Avho vha di wanaho vhe phuli yazwo vha nga thusiwa hani nahone ngafhi?

Vha Yunivesithi ya Limpopo vha khou di rwa khana ngamurahu ha musi vho kona u bveledza Rasaintsi vhane vha vha Dokotela Vho-Tuwani Tryphina Ramavhale vhe vha phasa ngudo dza PHD ya zwimela ine yo tou ri fombe kha tsedzuluso dza mishonga ya Tshirema. Afha ndi he Dokotela Vho-Ramavhale vha ita tsedzuluso dzine mafheleloni dza nga sia dzi tshi bveledza mishonga ya tshikhuwa yo bvaho kha miri ya Tshirema.

U bva nga la u thoma la nwedzi wa Khubvumedzi, vhashumi vha fhano Afurika Tshipembe vho mbo thoma u tendelwa u tumbula masheleni avho a phensheni naho vha saathu notha. Zwa u ita khumbelo dza masheleni aya hunwe zwo pfala zwi tshi khou ongolowa nga u dalesa ha khumbelo dza u dzhia masheleni enea. Fhedzi hu di vha na vhadzulapo vhane vha kha di kanakana uri vha dzhie naa kana haayi. Vhanwe vha ri ndi khwine u di dzhiela masheleni aya zwino, ngeno vhanwe vha tshi ri ndi khwine u a litsha o ralo. Tshinwe tshine tsha khou nea vhathu gonobva, ndi muthelo wa enea masheleni. Ro do dzula fhasi na Dokotela Vho-Thomas Radzilani u bva South African Revenue Services kana SARS khathihi na Vho-Thapelo Mofokeng vhane vha vha mutshimbidzi wa dzi-phensheni kana Pension Fund u Administrator u haseledza nga leneli fhungo

Vhagudiswa vha henefha kha zwigidi zwa madana a tahe kana 900 000 fhano Afrika Tshipembe, vho takutshedza na milingo ya matikiri. Vunduni la Limpopo, vhagudiswa vha padaho zwigidi zwa dana-fumbili-ina, vho di nwalisela milingo iyi. Mahola vundu la Limpopo lo shuma zwavhudi he la phasisa vhagudiswa vha matiriki nga phesenthe dza fusumbe-tahe kana 79%. MEC wa pfunzo vunduni la Limpopo, Vho-Mavhungu Lerule-Ramakhanya na Vho-Murendeni Ndanduleni ubva Musanda Foundation vho ri thusa u thathuvha fhungo ili.

Vhadzulapo vha Niani, Malale, Masisi na Bende Mutale vha ri vho neta nga u pandamedza goloi na zwifuwo zwine vhari zwi khou pfukhiswa nga mulambo wa Limpopo kana Vhembe u ya seli kha la vhahura la Zimbabwe. Vha ri ano maduvha zwa u tswiwa ha goloi dza vhadzulapo vha henefha na kha minwe mivhundu ya nga tsini zwi khou nana. Vhadzulapo avha vhari ndi kale vha khou ita khuwelelo kha vha ofisiri vha mulayo nga fhungo ili fhedzi a vha khou wana thuso khalo.